Profielschets van de Protestantse Gemeente Bergen op Zoom
Wie zijn wij?
De Protestantse Gemeente Bergen op Zoom wil vooral een plek van bezinning en geloof zijn. Daarbij wordt iedereen van harte uitgenodigd om mee te doen.
Als kerkelijke gemeente vinden wij het belangrijk dat het woord van God in Bergen op Zoom gehoord en verstaan wordt. Daarom zeggen wij dat ‘verbinden’ onze missie is. Wij willen de verbinding leggen tussen God en mensen, mensen onderling, en de mens en zichzelf. We willen als protestantse gemeente naar buiten gericht zijn en mensen in alle openheid ontmoeten en in gelijkwaardigheid met hen optrekken.”
De stad Bergen op Zoom (uitgezonderd Halsteren) telt ongeveer 52.000 inwoners, waarvan er ca. 1.400 lid zijn van de Protestantse Gemeente. Het aantal pastorale eenheden bedraagt ca. 800. In de samenleving van Bergen op Zoom is dit een kleine geloofsgemeenschap die op verschillende momenten en vormen aanwezig is in de samenleving. Samen met de R.K. Parochie is de kerk actief in de stad. Daarnaast is onze gemeente steeds meer betrokken bij de andere protestantse gemeenten op de Brabantse Wal.
De Protestantse Gemeente is een geloofsgemeenschap met een diverse samenstelling. Er zijn leden van oorsprong uit Bergen op Zoom afkomstig en daarnaast een groot aantal leden die in de loop van de jaren in Bergen op Zoom zijn komen wonen. De gemeente is ook divers in geloofsbeleving, ideeën en achtergronden. Dit maakt ons tot een pluriforme geloofsgemeenschap. Wij willen daarom een plek van bezinning en geloof zijn voor een breed publiek. Iedereen wordt uitgenodigd om mee te doen.
De gemeente staat op en scharnierpunt, waarin keuzes gemaakt moeten worden naar de toekomst. Na een lange periode waarin twee predikanten aan de gemeente zijn c.q. waren verbonden, zijn nieuwe predikanten nodig die, samen met de kerkenraad, de gemeente naar de toekomst leiden. Recent is 1 nieuwe predikant bevestigd, die voor 0,5 fte werkzaam is voor onze Gemeente en voor 0,5 fte werkzaam voor de Protestantse Gemeente in Woensdrecht. Daarnaast is er een vacature voor een jongerenwerker. Wij zijn op dit moment op zoek naar een tweede predikant voor 32 uur (0,8 fte plus een tijdelijke aanstelling van 0,2 fte in de eerste 5 jaar).
De eredienst vormt het hart van de gemeente. Elke week komt de gemeente in de Ontmoetingskerk samen rond de geopende Schrift. Kinderen worden nadrukkelijk betrokken bij de kerkdienst en er is een cantorij die regelmatig muzikale ondersteuning verleent aan de dienst. In het nieuwe beleidsplan is de intentie uitgesproken om ook kerk te kunnen zijn voor andere groepen (zoekers, jonge gezinnen, tieners en jongeren en wellicht nog andere groepen). Samen willen wij zoeken naar andere/ nieuwere vormen van kerkzijn, mogelijk op andere momenten en locaties. Zoals de naam van onze kerk weergeeft ervaren wij “de ontmoeting “in al zijn verschijningsvormen als een wezenlijk onderdeel van het gemeente zijn.
De oecumene in de stad wordt o.a. vormgegeven door gezamenlijke diensten bij bijzondere gelegenheden zoals de herdenkingsdienst op 4 mei, gebedsdienst voor de eenheid der kerken, jazz-dienst, vastenavonddienst etc. Daarnaast is de samenwerking met de Protestantse Gemeenten op de Brabantse Wal (Steenbergen, Woensdrecht-Ossendrecht, Nieuw Vossemeer, Halsteren) belangrijk voor de toekomst van de kerk in dit gebied. Samenwerken maakt sterk en biedt perspectief. Er zijn diverse initiatieven: gezamenlijke kinderdiensten, muzikale ondersteuning van de gecombineerde cantorijen op hoogtijdagen, een gedeeld kerkblad en natuurlijk de aanwezigheid van één predikant werkzaam in 2 gemeenten.
Naast de ambtsdragers is er een grote actieve groep van meer dan 100 vrijwilligers die mede vormgeeft aan pastoraat, diaconaat en ander kerkelijk werk.
Wonen:
Het is zeer plezierig wonen in Bergen op Zoom met haar historisch centrum, veel natuur in de omgeving zowel water als bos, een goed winkelaanbod, diverse richtingen voor middelbaar onderwijs en veel culturele uitingen. Bergen op Zoom ligt centraal tussen Rotterdam en Antwerpen. Deze steden zijn op 40 minuten reistijd bereikbaar.
Voor de nieuwe predikant is er een ruime, goed onderhouden pastorie naast de Ontmoetingskerk beschikbaar.
Meer informatie:
Klik voor de verkorte vacature op de link: Vacature Predikant 0,8 FTE + tijdelijke aanstelling van 0,2 FTE
Klik voor de profielschets op de link: Profielschets Predikant V/M (0,8 FTE * )
Beleidsplan 2020-2024
Wilt U de beleidsplannen van de verschillende onderdelen inzien, dan zijn deze op te vragen bij de scriba, dhr. Eric van der Geer (scriba@protestantsekerkbergenopzoom.nl)
Klik HIER om het beleidsplan 2020-2024 (2030) in te zien
De Orgels
Het van Leeuwen orgel, in de Ontmoetingskerk.
{AG}algemeen/WieZijnWij/Orgels/Hoofdorgel{/AG}
Op 9 april 2003 werd in de Ontmoetingskerk tijdens een feestelijke bijeenkomst een nieuw orgel in gebruik genomen. Dit orgel is gebouwd in 1966 en heeft tot 2002 in de Petruskerk in Vlissingen gestaan. Deze kerk werd gesloten voor de eredienst en de orgelcommissie van de Protestantse Kerk Bergen op Zoom heeft het orgel uit de Petruskerk kunnen aanschaffen voor plaatsing in onze Ontmoetinsgkerk. Gelijk al waren betrokkenen erg enthousiast over deze aanschaf en bij de definitieve ingebruikname konden de aanwezigen ook maar 1 ding constateren: dit orgel is gemaakt voor de Ontmoetingskerk.
De dispositie is als volgt:
| Hoofdwerk: | Rugwerk: | Pedaal: |
| Prestant 8 | Roerfluit 8 | Subbas 16 |
| Holpijp 8 | Prestant 4 | Gemshoorn 8 |
| Octaaf 4 | Fluit 4 | Octaaf 4 |
| Roerfluit 4 | Flageolet 2 | Fagot 16 |
| Octaaf 2 | Quint 2 2/3 * (2003) | |
| Mixtuur IV 1 1/3 | Sesquialter II | |
| Trompet 8 | Scherp III 1 | |
| Cymbelster (2003) | Dulciaan 8 |
Verder normale koppelingen en een tremulant op het rugwerk.
* Speelt met halve registerstand van de Sesquialter
Het Koororgel, Pels & van Leeuwen, 1967
{AG}algemeen/WieZijnWij/Orgels/Koororgel{/AG}
Achterin de kerk is het koororgel geplaatst vlak bij de plek waar de Cantorij is opgesteld. Dit instrument wordt gebruikt om de cantorij te begeleiden en bij vespers of andere kleine bijeenkomsten. Het staat sinds 2006 in de kerk. Het is gebouwd in 1967 en heeft tot 1981 in de toenmalige hervormde kerk aan de Williamstraat gestaan. Daarna heeft het tot 2006 gefungeerd als orgel van de protestantse begraafplaats. Het is een orgel van zeer hoge kwaliteit en door zijn beperkte omvang precies goed als begeleidingsinstrument voor koorzang en bij kamermuziek.
Dispositie:
Gedekt Fluit 8'
Roerfluit 4'
Prestant 2'
Quint 1 1/3'
Omvang manuaal: C - f''' (54 toetsen)
Omvang pedaal : C - d' (25 toetsen)
Ons Kerkgebouw
Het kerkgebouw waar de Protestantse Gemeente van Bergen op Zoom haar thuisbasis heeft heet de Ontmoetingskerk.
{AG}algemeen/WieZijnWij/OnsKerkgebouw/Ontmoetingskerk{/AG}
Deze kerk is een voorbeeld van typisch protestantse architectuur uit het begin van de 20-ste eeuw. De architect was ir. B.T. Boeyinga te Amsterdam. Hij heeft later ook het hoofdgebouw van de stichting Vrederust in Bergen op Zoom ontworpen en gebouwd. De bouwstijl werd bekend onder de naam “Amsterdamse school”. Boeyinga was predikantszoon en baseerde zijn ideeën over de inrichting van zijn kerken op de theorieën van de bekende theoloog dr. Abraham Kuijper.
{AG}algemeen/WieZijnWij/OnsKerkgebouw/Interieur2{/AG}
Een paar van de meest kenmerkende ideeën van Abraham Kuijper zijn:
- De eredienst is een “vergadering der gelovigen”. Het gaat niet alleen om de persoonlijke geloofsbelevenis, maar de kerkdienst draagt een gemeenschappelijk karakter. Om dit te accentueren zit de gemeente in een soort halve cirkel, rondom de avondmaalstafel, het doopvont en de bijbel. Je kunt elkaar zien en samen deelnemen aan wat er gebeurt. De kerk is geen bioscoop waar men in rijen achter elkaar zit.
- De kansel diende onderdeel te zijn van de architectuur en “geen houten bloemkelk waaruit halverwege een mensch steekt”.
- De kansel wordt geflankeerd door de bankjes voor de kerkenraad waar de predikant lid van is en deel van uit maakt. Kansel en kerkenraadsbanken vormen zo 1 geheel.
- Maar die bankjes maken tegelijkertijd weer deel uit van de halve cirkel waarin ook de gemeente is opgenomen. Immers kerkenraadsleden zijn ook gewoon leden van de gemeente en moeten zich ook scharen rondom woord en sacrament.
- Het motto van de architect voor zijn ontwerp was: “harten hoog”. Het lijnenspel in het gebouw en ook aan de buitenzijde moet als het ware vanzelf de gedachten omhoog doen rijzen. Het hier en nu is (soms) somber …. dat is aan de kleuren in de kerkzaal ook te zien …. maar we hebben alles te verwachten van boven en daarom zijn de kleuren naar boven toe steeds lichter. We mogen leven naar het licht.
- De toren staat niet naast de kerk maar er bovenop. Dit was in de eerste plaats natuurlijk goedkoper, maar vervolgens ook onderdeel van het plan. De gemeente, in het horizontale “vergadert” is zélf als het ware een vingerwijzing naar boven toe. Vandaar dat vanuit het kerklichaam als vanzelf de toren zich ontwikkelt.
- Men zag de gemeentezang als bekroning van de bediening van woord en sacrament. Vandaar het orgel boven het liturgisch centrum en het liefst in de vorm van een kroon.
Omdat de architect dit soort ideeën in zijn gebouw tot uiting wilde brengen wordt deze bouwstijl exprescivisme genoemd en ook wel functionalisme. Vorm volgt functie. Vanwege het feit dat de Ontmoetingskerk hiervan zo’n goed voorbeeld was en ook nog redelijk intact werd de kerk door de Rijksmonumentendienst in 2001 tot bescherm rijksmonument verklaard.
In de loop der jaren was de Ontmoetingskerk echter kaal en vaal geworden. Derhalve werd in 2002 een omvangrijke restauratie gestart en hiermee is de kleur weer terug gekomen. Nieuw glas in lood en schilderwerk, nieuwe dakbedekking, andere verlichting, prachtige glazen tochtdeuren en noem maar op, dit alles geeft de kerk weer de allure die er deels ooit was. Tevens werd de kerk aangepast aan de eisen van de tijd. Denk aan geluid, sanitair, isolatiemaatregelen enz. Ook werd in de loop van het voorjaar een ander orgel opgebouwd.
Doordat uit de erfenis van de Hervormde periode in de Gertrudiskerk een aantal elementen in de Ontmoetingskerk konden worden aangebracht leeft de hoop dat echt alle protestanten zich thuis voelen in dit huis van de gemeente dat ook Huis van God mag zijn.
In december 1928 werd de kerk in gebruik genomen en bij de eerste dienst was het thema van de preek: soli deo gloria …. Er was dankbaarheid en verwondering over het werk dat voltooid was. Ook nu mogen we dankbaar zijn en verwondering voelen over het werk dat voltooid is. Onze wens is dat deze kerk ook voor toekomende generaties beschikbaar mag zijn om samen te komen in lief en leed.
{AG}algemeen/WieZijnWij/OnsKerkgebouw/Interieur{/AG}
Geschiedenis
Voor de vroegste geschiedenis van Protestants kerkelijk leven moeten we teruggaan naar het jaar 1580. In dat jaar komt er in Bergen op Zoom een einde aan het Spaanse bewind en valt de stad in “staatse” handen met dito religie: de Nederduyts Gereformeerde kerk. Hoewel in diverse Brabantse steden er nog regelmatig sprake is van machtswisselingen weet Bergen op Zoom de “Spaense schare te stutten” zoals het populaire Bergse volkslied “Merk toch hoe Sterk” uit 1626 ons voorhoudt. Dit betekent dat de protestantse overheid de eenmaal gewonnen macht niet meer uit handen heeft gegeven. Wel is het zo dat er in de loop der eeuwen een steeds grotere afstand gekomen is tussen kerk en staat en dus ook tussen kerkelijke “macht” en politieke macht. Het meest duidelijk is dat bij de invoering van de nieuw kerkorde in 1815/16. Vanaf die tijd spreken we van de Nederlandse Hervormde Kerk. Deze was gevestigd in de Sint-Gertrudiskerk, ook wel Grote Kerk genoemd, op de Markt. {AG}algemeen/WieZijnWij/Geschiedenis/Gertrudis{/AG}
De ontwikkelingen in de 19-de eeuw hebben binnen de landelijke kerk een scheuring der geesten veroorzaakt die ook aan Bergen op Zoom niet is voorbijgegaan. In 1857 scheidden een aantal gezinnen zich af van de Hervormde Kerk en begonnen een nieuwe kerk. Deze “afgescheidenen” kerkten in de “Potmakerskamer”, een zaaltje in de Dubbelstraat op de plek waar nu café "de Mortier" is. De afgescheidenen zoeken een weg van wederkeer tot de Gereformeerde beginselen, zoals in de kerkorde van voor 1815. Rond 1890 volgt een tweede groep, de dolerenden, en in 1892 vormen zij beide, naar landelijk voorbeeld, de Gereformeerde Kerk te Bergen op Zoom. Ze gaan kerken in een kerkzaal die werd gebouwd op het achterterrein van een woning aan de Moeregrebstraat nr 72. Hierin was al een school gevestigd die ook onder de kerkenraad viel.
{AG}algemeen/WieZijnWij/Geschiedenis/HetAchterom{/AG}
100 jaar later nemen hun erfgenamen een kloek besluit …… we gaan weer samen want we vinden de verschillen niet zo groot dat deze “kerk-scheidend” zijn…. Maar ondertussen was er heel wat water door de Grebbe gesijpeld en was er heel wat gebeurd.
Zo werd in 1928 door de Gereformeerden een nieuwe kerk gebouwd aan het Bolwerk-Zuid. De Hervormden bouwden in diezelfde tijd een verenigingslokaal aan de Williamstraat. In de 60-er jaren namen de Hervormden het besluit om de Grote- of Sint-Gertrudiskerk aan de stad over te dragen omdat de restauratiekosten niet waren op te brengen. Men kerkte voortaan in de Williamstraat.
{AG}algemeen/WieZijnWij/Geschiedenis/Williamstraat{/AG}
Dit duurde tot dat kloeke besluit in het begin van de 90-er jaren van de 20-ste eeuw, want vanaf dat moment zochten Hervormden en Gereformeerden naar mogelijkheden van samenwerking en samengaan. Het Gereformeerde kerkgebouw zou het kerkgebouw moeten worden voor deze protestantse gemeente maar moest natuurlijk wel een andere naam hebben. 1 Januari 1995 kreeg het gebouw de naam Ontmoetingskerk. Een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar mensen in de liturgie God mogen ontmoeten. Na enige jaren samenwonen (hoe modern) kwam er een officieel papier … op 20 september 1998 werd de federatieakte getekend. Na de landelijke kerkfusie in 2004 werd deze federatie omgezet in een locale fusie en nu is er dus één Protestantse Gemeente in Bergen op Zoom.
Wie wij zijn
"De Protestantse Kerkgemeenschap van Bergen op Zoom wil een open en gastvrije geloofsgemeenschap zijn, waarin jongeren centraal staan, omdat zij de toekomst van de kerk zijn en waarin ouderen en jongeren met elkaar naar mogelijkheden zoeken om gestalte te geven aan Gods aanwezigheid in deze wereld."
Bovenstaand 'missionstatement' staat centraal in al onze beleidsstukken. Dit geeft richting aan ons gemeentezijn nu en in de toekomst. Op deze site kunt U daar veel over vinden.
Onze gemeente is een fusiegemeente. Voor 2005 was er al een Samen op Weg gemeente die gevormd werd uit de Hervormde Gemeente van Bergen op Zoom en de Gereformeerde Kerk Bergen op Zoom. Samen kunnen we terugkijken op een protestantse kerkgeschiedenis die in 1580 in onze stad is begonnen. Deze geschiedenis is samengevat in het boekje "425 jaar vroom Bergen op Zoom". Dit boekje is via de kosteres te verkrijgen.
Onder de titel "24 Bergse vromen" is er in 2012 een boek verschenen ter gelegenheid van het 800 jarig bestaan van onze stad. Hierin wordt de kerkgeschiedenis beschreven aan de hand van 24 levensverhalen van personen die zich vanuit hun geloofsinspiratie hebben ingezet voor de samenleving. Ook dit boek is in de kerk te verkrijgen.
Beide boeken geven een beetje een beeld van wie wij waren en hoe wij tot hier gekomen zijn. Voor het huidige gemeenteleven is deze site als informatiebron beschikbaar en -nog beter- bent U welkom om mee te doen met "vieren, leren en dienen rond de Ontmoetingskerk".
Voor meer informatie:
Klik op de volgende link voor het Beleidsplan 2020-2024
Klik op Profielschets van de Protestantse Gemeente Bergen op Zoom voor meer informatie over de Protestantse Gemeente Bergen op Zoom